De invloed van het landschap op de uilenstand

Al jaren zet Bert Kwakkel uit Gaanderen zich in voor de steenuilen in onze omgeving. Hij is regiocoördinator van STONE steenuilenoverleg Nederland en is vanaf het vroege voorjaar in de weer met het controleren van nestkasten, het tellen van de eieren en het wegen en ringen van jong uilen net voor ze uitvliegen. Nu het seizoen er bijna op zit maakt hij de 60 nestkasten die onder zijn hoede vallen schoon, zodat ze ontdaan van ongedierte weer klaar zijn voor het volgend jaar. Het afwisselend landschap met z`n singels en houtwallen en de begroeiing op de erven is volgens hem van grote invloed op de stand van de steenuilen. De overlevingskans van de jongen staat direct in verband met het landschap.

Opvallend zijn volgens hem de grote verschillen bij de nestkasten onderling. In de ene kast zitten goed doorvoede, schone en droge jongen en in de andere magere en vieze jongen. Het ligt niet aan de kast of aan de plaatsing ervan. Ook niet aan de lokale weersomstandigheden. Hij vermoedt dat het vooral aan de prooiaanvoer ligt. Veel regenwormen leidt tot meer en dunnere ontlasting. Met als gevolg dat de jongen in hun eigen uitwerpselen komen te staan. Ze staan soms letterlijk met de poten in de drek. In de kast stinkt het dan ontzettend naar ammoniak. Echt een heel indringende lucht. Vieze en natte jongen gaat ook bijna altijd samen met lage gewichten. Een teken dat er niet voldoende prooi is, onvoldoende muizen dus. Regenwormen vullen dan het gat, maar dat heeft zo zijn nadelen. Hongerige jongen willen soms wel eens eerder de kast verlaten dan goed voor ze is. Niet alleen de hoeveelheid prooi is dus belangrijk, maar ook de kwaliteit ervan.

Naast het gebrek aan voedsel door het wegvallen van de landschapselementen is één van de meest bedreigende gevaren in de eerste weken van de jonge uilen de kans te verdrinken. Niet in een sloot of plas water, maar in een drinkbak voor de paarden of ander vee. Met de toename van het aantal paarden, die vaak dicht bij het erf in de wei staan, is ook het aantal drinkbakken fors toegenomen. Gelukkig zijn veel plattelanders zich bewust van de gevaren voor de jonge uilen en brengen uiteenlopende voorzieningen aan om te zorgen dat in het water gevallen uilen er weer uit kunnen klauteren. Probleem is echter dat we niet goed weten wat werkt, en wat niet. Een drijvende plank, een jute zak over de rand, opgestapelde stenen, een schuin oplopend balkje? Om een goede oplossing te zoeken is Bert Kwakkel aan het experimenteren geslagen en heeft hij een soort klimrekje gemaakt dat in de bak geplaatst kan worden. Dit lijkt te werken.

Helma Tuenter.

 Jonge steenuil