Engerlingen

Wat is een engerling?
De larve van de meikever heet engerling. Meikevers leggen in mei/juni, nadat ze een poos blad hebben gevreten, eitjes in de grond. Daar komen binnen een paar weken larfjes uit. Die vreten wortels van allerlei plantensoorten om te groeien. In het najaar (ze zijn dan ca. 2 cm lang) kruipen ze diep de grond in om te overwinteren. Het volgende voorjaar komen ze weer omhoog en gaan vervolgens het hele jaar door aan wortels vreten om te groeien tot een lengte van 3-4 cm. Dan kruipen ze weer diep de grond in en verpoppen dan tot meikever. Deze meikever komt het voorjaar daarop naar boven en dan begint het verhaal opnieuw. Soms duurt het een jaar langer.

Schade door engerlingen
Engerlingen veroorzaken de laatste jaren grote schade. Boeren moeten soms hele stukken weiland opnieuw inzaaien en (kerst)boomkwekers verliezen soms grote partijen bomen. Vooral de grote larven kunnen enorm veel wortels afvreten waardoor het gras of de bomen verdrogen. Ook in tuinen kan aanzienlijke schade ontstaan. De engerlingen vreten aan veel soorten, hoewel ze de ene soort wel liever hebben dan de andere.

Bestrijdingsmethoden
Er zijn verschillende bestrijdingsmethoden, onder te verdelen in biologische, mechanische en chemische.

Biologisch
– Mollen en vogels zoals kraaien, meeuwen en spreeuwen zijn natuurlijke vijanden. Ze kunnen soms hele velden “omploegen”, maar lijken niet in staat om dichte populaties onder controle te krijgen.
– Kippen lusten engerlingen graag. Het praktische probleem is dat de larven meestal hun schadelijk werk al hebben gedaan, wanneer ze worden opgegeten door de kippen.
– Engerlingen kunnen worden bestreden met aaltjes, kleine wormpjes die in de engerlingen kruipen. Het succes van deze vrij kostbare methode is echter zeer gevoelig voor weersomstandigheden (temperatuur en vochtigheid van de bodem). Bovendien doden de aaltjes de dikke larven niet.
– Er zijn ook biologische middelen te koop die engerlingen verjagen, bijvoorbeeld op knoflook gebaseerde producten. Deze verdrijven de larven (tijdelijk), maar het probleem wordt hiermee niet weggenomen.
– Volwassenen meikevers en engerlingen lijken een voorkeur te hebben voor bepaalde plantensoorten, zoals paardenbloem en wilde peen. Kevers zijn in staat om deze onkruiden in het veld te selecteren voor het afzetten van hun eieren. Onderzoek heeft ook aangetoond dat sommige andere plantensoorten afstotend effect hebben, bijvoorbeeld boerenwormkruid. Er loopt onderzoek om te zien of dit kan gebruikt worden voor de bestrijding.
– Vrouwtjesmeikevers produceren lokstoffen om mannetjes te lokken. Deze lokstoffen zijn uitgeprobeerd in vallen. Dit werkt echter niet voldoende voor bestrijding.
– Meikevers kunnen worden gevangen met lichtvallen. In de praktijk zal het heel moeilijk zijn om hiermee de meikeverbevolking aanzienlijk te verminderen.

Mechanisch
– Grondbewerking zoals frezen kan aardig wat engerlingen doden in de bovengrond. Maar dit is lang niet altijd mogelijk, zoals bij en onder bomen en struiken.
– Bescherming van de grond met fijnmazig gaas, die kunnen voorkomen dat de meikevers eieren in de grond leggen, kan soms een mogelijkheid zijn. Dit is voor grote oppervlakten en voor hoge begroeiingen praktisch moeilijk en duur.

Chemisch
Engerlingen mogen alleen chemisch worden bestreden op sportvelden en golfbanen (en de bijenhouders zijn niet blij met het toegestane middel).

Conclusie
Het is duidelijk dat engerlingen grote schade kunnen toebrengen aan grasvelden, weilanden, kwekerijen, tuinen en beplantingen.
Er zijn vele middelen en methoden die wel enigszins helpen, maar bij de grote dichtheden van de laatste jaren, beslist onvoldoende.

Tenslotte
Er lopen momenteel verschillende onderzoeken gericht op beheersing van de schade van engerlingen. Hopelijk komt daar nog een betaalbare en goed werkende oplossing uit.
Het merendeel van de methoden is gericht op de engerlingen in de grond. In de meeste gevallen hebben de larven hun schadelijke werk al gedaan. Daarom zou het wel eens veel effectiever kunnen zijn om te zoeken naar een methode die voorkomt dat meikevers eieren afzetten.

Een belangrijke vraag is waarom de meikeverbevolking de laatste jaren zo massaal groeide. Wordt dit al veroorzaakt door het warmere klimaat? Of door verlaging van grondwaterpeilen of door veranderingen in de plantenwereld?
De belangrijkste vraag is echter wanneer en hoe de grote meikeverpopulaties zal instorten en verdwijnen. In het begin van de vorige eeuw en in de vijftiger jaren waren er ook veel meikevers. Rond 1910 en 1960 schijnt het meikeverprobleem plotseling te zijn verdwenen. Het is onbekend waardoor.

Anne Oosterbaan